Zelfsturing en zelfredzaamheid voor ouderen. Vanuit die gedachte is het project ‘Samen praten over ouder worden’ gestart. Het project is een vervolg op het zelfonderzoek ‘Als ik ouder word’. De vragen uit het gelijknamige boekje zijn opgesteld om individuele ouderen te helpen zicht te krijgen op het eigen leven en hen de kracht te geven om zaken bespreekbaar te maken. Sociale contacten, welzijn, onafhankelijkheid en afhankelijkheid zijn voorbeelden van thema’s die aan bod komen. Ouderen hebben meegedacht over de vragen, welke zijn afgeleid van de Easycare methode. De vervolgstap was helder: waarom niet sámen praten over het ouder worden, met de vragen uit het boekje als leidraad? Nu begeleiden tien bevlogen gespreksleiders de groepsgesprekken met ouderen.

In gesprek met Ellen Hollander en Dorry Stuij

Eigen kracht ervaren

Dorry: “We hopen dat ouderen meer zicht krijgen op hun dagelijks leven door na te denken over bepaalde thema’s. Wat gaat al goed? Waar loop ik tegenaan en waar kan ik eventueel nog hulp bij gebruiken? We willen ouderen door deze groepsgesprekken meer in hun eigen kracht laten komen, maar ook met elkaar mee laten denken. En laten voelen dat ze veel meer kunnen dan ze van tevoren dachten. Met dit project veroorzaken we hopelijk een omslag in attitude en bewustzijn. Niet alleen bij ouderen, maar ook bij gemeenten en professionals.”

Ellen: “Je merkt dat die omslag hier en daar al gaande is. In het onderwijs wordt bijvoorbeeld veel aandacht besteed aan motiverende gespreksvoering, waarbij patiënt of cliënt zelf de motivatie vindt om veranderingen in gang te zetten. Professionals leren dus steeds beter aan te sluiten bij de situatie en vraag van de cliënt en niet direct met een goedbedoelde oplossing klaar te staan. Daadwerkelijk luisteren, daar gaat het om. Dat is ook de kern van Easycare. Daarnaast is zelfsturing al meer aan de orde bij de nieuwe generatie ouderen.”

Dorry: “Aan de andere kant zie je dat het lastig is om zelfsturend te blijven als je als oudere afhankelijk wordt. Je neemt dan al gauw het advies van een professional aan, zonder daarbij te bedenken wat je zélf wilt. Door mensen tijdens de groepsgesprekken hun eigen kracht te laten ervaren en dit ook warm te houden met elkaar, zorg je ervoor dat ze niet gauw overrompeld worden als hun leef- of zorgsituatie verandert. We moedigen deelnemers dan ook aan om na een bepaalde periode opnieuw over de besproken vragen na te denken.”

Persoonlijke initiatieven

Ellen: “De groep komt drie keer bij elkaar. Tijdens de eerste bijeenkomst gaat het vooral om kennismaken en het opstellen van spelregels. Het draait om zelfsturing en eigen regie, dus je zou denken dat spelregels daar niet bij passen. Maar door het opstellen van spelregels schep je voorwaarden. En op basis van die voorwaarden ontstaan spontaan leuke en goede gesprekken. Dit komt allemaal vanuit de ouderen zelf.”

Dorry: “De vrijwillige gespreksleiders worden ook ondersteund door professionals van welzijnsorganisaties of de GGD. Deze professional faciliteert werving van deelnemers, regelt een ruimte en ondersteunt bij eventuele lastige vragen: bij welke organisatie kun je bijvoorbeeld terecht voor bepaalde problemen of onduidelijkheden? We zoeken zoveel mogelijk naar kansen. En naar behoeftes. Soms bedenken ouderen al pratende een oplossing voor een probleem. Je merkt dan ook dat niet altijd behoefte is aan professionele hulp of ondersteuning. Er ontstaan persoonlijke initiatieven vanuit de deelnemers zelf, dat is ontzettend inspirerend.”

‘Als je het eenmaal te pakken hebt, dan is het erg leuk om te doen’

Ellen: “Door de gespreksgroepen ben ik gaan inzien hoe belangrijk het is om de regie in eigen hand te houden. Ik heb vertrouwen in de toekomstige zorg. Door ontwikkelingen in het onderwijs weten hulpverleners steeds beter wat ze moeten vragen. Luister naar en denk vanuit de patiënt. Daar kan ik de huisarts nu zelf ook scherp op houden!”

Dorry: “Dit project is een mooie manier om het ouder worden handen en voeten te geven. Lokaal en onder de mensen zelf. In het begin zat ik even met de handen in het haar: hoe ga ik dit vormgeven? Het draait om zelfsturing, dus je kunt niet te veel vastleggen. Maar als je het eenmaal te pakken hebt, dan is het erg leuk om te doen.”

Meer informatie

Bent u nieuwsgierig naar het zelfonderzoek ‘Als ik ouder word’? Kijk dan op www.alsikouderword.nu. Het boekje en de groepsgesprekken zijn ontwikkeld door ouderen en professionals van Netwerk 100. Meer informatie over Easycare vindt u op www.easycare.nl.